Η εφημερίδα «ΕΛΕΥΘEΡΟΣ ΠΟΝΤΟΣ», «όργανον των Ποντίων Ελλήνων», κυκλοφορούσε στο Βατούμ και ήταν μια από τις εκφράσεις, όπως δηλώνει και ο τίτλος, του Ποντιακού Κινήματος ανεξαρτησίας.
Τότε άρχισε η ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ των Ελλήνων του Πόντου. Η γενοκτονία αυτή, ήταν αποτέλεσμα της σύμπτωσης των συμφερόντων του τούρκικου εθνικισμού και του γερμανικού κεφάλαιου. Γιατί ο πρώτος έβλεπε, σαν μόνο τρόπο κυριαρχίας στην περιοχή, τη βιολογική εξόντωση των ντόπιων πληθυσμών ενώ το γερμανικό κεφάλαιο εποφθαλμιούσε την αγορά και τις πρώτες ύλες της Μικρασίας.
η Τραπεζούντα, η Μασσαλία της Γαλλίας και το Βατούμ.
Ας δούμε τις σημαντικότερες χρονολογίες - σταθμούς του Ποντιακού Κινήματος για τη δημιουργία της ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ ΤΟΥ ΠΟΝΤΟΥ.
1916.
- Κατάληψη της Τραπεζούντας απ' τους Ρώσους. Δημιουργήθηκε η «Προσωρινή κυβέρνηση Τραπεζούντας», με πρώτο Έλληνα κυβερνήτη τον κ. θεοφύλακτο.
- Ρωσική Επανάσταση. Ανατράπηκε η απολυταρχία.
- Ιδρύθηκε στο Παρίσι ο «Εθνικός Σύνδεσμος των Ποντίων».
- Ιδρύθηκε στη Ν. Ρωσία η «Κεντρική Εθνική Επιτροπή Ποντίων» με στόχο την απελευθέρωση του Πόντου.
- Συνάντηση Κ. Κωνσταντινίδη με τον. Βενιζέλο. Ο Κωνσταντινίδης ενημέρωσε το Βενιζέλο για τους στόχους του Ποντιακού Κινήματος.
- Σοβιετική Επανάσταση. Δημιουργήθηκε Σοβιέτ στην Τραπεζούντα.
- Οργανώθηκε και πραγματοποιήθηκε το Α' Ποντιακό Συνέδριο στη Μασσαλία της Γαλλίας. Ζητήθηκε από τις μεγάλες δυνάμεις υποστήριξη των δικαίων των Ποντίων και στάλθηκε τηλεγράφημα στον Τρότσκι ζητώντας να μην δοθεί η Τραπεζούντα στους Τούρκους και να υποστηριχθεί απ' τα Σοβιέτ η ίδρυση Ποντιακού Κράτους.
Στην εισήγησή του ο Κ .Κωνσταντινίδης ανέφερε τη δημιουργία ελληνικής μεραρχίας στον Καύκασο με 12.000 άντρες, από τους Έλληνες Πόντιους που υπηρετούσαν στον διαλυμένο ρωσικό στρατό. Σε τηλεγράφημά του «Προς τον μέραρχον των ελληνικών μεραρχιών Καυκάσου», την 3-16 Φεβρουαρίου έγραψε:
- Αποχώρηση των Ρώσων από τον Πόντο. Με τη συνθήκη του Μπρεστ Λιτόφσκ παραδόθηκε ο Πόντος και η Αρμενία στους Τούρκους, ενώ η Ουκρανία στους Γερμανούς. Χιλιάδες Πόντιοι ακολούθησαν τον ρωσικό στρατό.
- Το Σοβιέτ Τραπεζούντας παραχώρησε τον οπλισμό του ρωσικού στρατού στην «Εθνική Ένωση Τραπεζούντας». Με αυτά τα όπλα οπλίστηκαν τα χωριά της Τραπεζούντας για την άμυνά τους.
- Έγινε στο Μπακού συνέδριο Ποντίων απ' τη Ν. Ρωσία, Καύκασο και Πόντο. Διακήρυξε την ανεξαρτησία του Πόντου. Εξέλεξε 7μελές συμβούλιο, κάτω από τη διοίκηση του οποίου μπήκαν όλα τα ποντιακά σωματεία.
- Τέλος Α' Παγκοσμίου Πολέμου. Το ποντιακό κίνημα βρισκόταν στην ακμή του. Στον Πόντο εγκαταστάθηκε αγγλική στρατιωτική δύναμη. Οι Άγγλοι προσπάθησαν να αφοπλίσουν τις αντάρτικες ομάδες της Αμισσού.
- Έγινε στο Παρίσι η μεγάλη διάσκεψη των ποντιακών οργανώσεων. Πήρε απόφαση για οργάνωση των Ελλήνων του Πόντου και της Ν. Ρωσίας. Έστειλε υπόμνημα στις συμμαχικές κυβερνήσεις και ζητούσε την ανεξαρτησία του Πόντου για τους Έλληνες, χριστιανούς και μουσουλμάνους.
- Συνδιάσκεψη Ειρήνης. Ο μητροπολίτης Τραπεζούντας Χρύσανθος, εκπροσωπώντας τις ποντιακές οργανώσεις, ζήτησε την ίδρυση του «Αυτόνομου Ελληνικού Κράτους του Πόντου».
- Ο Ε. Βενιζέλος πρότεινε την ενσωμάτωση του Πόντου στην Αρμενία. Το Ποντιακό Ζήτημα, αντιμετωπίζονταν από τους Ελλαδίτες διπλωμάτες σαν κομμάτι του Αρμενικού Ζητήματος.
- Αποστολή ελληνικού στρατού στην Οδησσό για την καταστολή της επανάστασης.
Δεν πάρθηκε καθόλου υπόψη ότι οι Έλληνες στη Ρωσία ανέρχονταν στις 550.000. Οι ελληνοποντιακές κοινότητες της Ρωσίας απέφυγαν σημαντική βλάβη μετά την ήττα των γαλλοελληνικών στρατευμάτων, λόγω της συμμετοχής Ελλήνων Ποντίων στον επαναστατικό στρατό.
- Αποβίβαση ελληνικού στρατού στη Σμύρνη.
- Τα στελέχη του ποντιακού Κινήματος γυρνούν σ' όλο τον κόσμο προσπαθώντας να πετύχουν υποστήριξη.
19 Μάη 1919
- Ο Κεμάλ, αξιωματικός του οθωμανικού στρατού στάλθηκε στην Σαμψούντα για να καταστείλει το αντάρτικο επαναστατικό κίνημα των Ποντίων. Ο Κεμάλ είχε την απόλυτη έγκριση των Άγγλων.
- Ο Αμερικανός πρόεδρος Ουίλσον δήλωσε ότι ο Πόντος πρέπει να γίνει ανεξάρτητο κράτος.
- Ο Χρύσανθος ζήτησε με υπόμνημά του από το Βρετανό πρωθυπουργό την ενίσχυση του Ποντιακού Κινήματος.
- Ο Κεμάλ αυτονομήθηκε από την οθωμανική αρχή. Ήρθε σε επαφή με τις συμμορίες, όπως, του Τοπάλ Οσμάν. Καλώντας σε παν ισλαμικό αγώνα και αποκρύβοντας τις εθνικιστικές του προθέσεις, πέτυχε να προσεταιριστεί και μη τούρκικους πληθυσμούς.
- Έγινε στο Βατούμ η πρώτη συγκέντρωση του «Διαρκούς Γενικού Συμβουλίου των Ποντίων Ελλήνων». Κήρυξε την ανεξαρτησία του Πόντου. Το Συμβούλιο ήταν ουσιαστικά η εξόριστη κυβέρνηση των Ποντίων. Ένα χρόνο αργότερα μετονομάσθηκε σε «Εθνοσυνέλευση των Ελλήνων του Πόντου».
- Ο συνταγματάρχης Καθενιώτης αντιπρόσωπος του Βενιζέλου στον Πόντο πρότεινε στους Άγγλους να σταλεί ένα τάγμα Ποντίων (που είχε δημιουργηθεί στον ελληνικό στρατό, υπό τον Ξ. Άκογλου). Οι Άγγλοι αρνήθηκαν κατηγορηματικά.
- Απογοητευμένοι οι Πόντιοι από τη στάση των «συμμάχων» ήρθαν σε επαφή με το Αρμένικο Κίνημα. Υπογράφτηκε στο Εριβάν συμφωνία για ΠΟΝΤΟ-ΑΡΜΕΝΙΚΗ ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ.
Το στρατιωτικό σκέλος τη συμφωνίας προέβλεπε στρατιωτική συνεργασία Ελλάδας - Αρμενία και δημιουργία ποντιακού στρατού.
- Συνεχίστηκε η γενοκτονία των ελληνικών πληθυσμών.
- Απορρίφθηκαν τελείως απ' τους «συμμάχους» οι προτάσεις των ποντιακών οργανώσεων του Πόντου.
- Μυστική συμφωνία Ιταλών με τον Κεμάλ για άφθονο εφοδιασμό με πολεμικό υλικό.
- Στη διάσκεψη του Σαν Ρέμο ο Βενιζέλος δήλωσε πάλι ότι ήταν υπέρ της προσάρτησης του Πόντου στην Αρμενία. Ο Χρύσανθος δήλωσε ότι ο Βενιζέλος ήταν απληροφόρητος για το θέμα του Πόντου.
- Ο Ε. Βενιζέλος άλλαξε επιτέλους άποψη 2,5 χρόνια μετά από τη συνάντηση με τον Κ. Κωνσταντινίδη στο Παρίσι.
Ο Βενιζέλος τηλεγράφησε στον Λόιντ Τζορτζ, πρωθυπουργό της Αγγλίας, για εκστρατεία ενάντια στον Κεμάλ από τον Πόντο.
- Ο Βενιζέλος έχασε τις εκλογές.
- Οι Γαλλοϊταλοί και οι μπολσεβίκοι, ενίσχυσαν με άφθονα όπλα και χρήματα τους Κεμαλικούς.
- Ο αρμένικος στρατός νικήθηκε απ' τους Κεμαλικούς και οι Τούρκοι κατέλαβαν το Καρς.
- Οι σύμμαχοι αναγνώρισαν άμεσα τον Κεμάλ στη σύσκεψη του Λονδίνου.
16 Μάρτη 1921
- Υπογράφτηκε η συνθήκη φιλίας και αδελφοσύνης ανάμεσα στον Λένιν και τον Κεμάλ.
Οι Πόντιοι αντάρτες θεωρούνταν πια συμμορίτες απ' τους Ρώσους. Όσοι συλλαμβάνονταν στη Ρωσία (όπου πήγαιναν για μεταφορά όπλων) παραδίδονταν στους Τούρκους.
- Στην 18η συνεδρίαση του 4ου συνεδρίου της Κουμουνιστικής Διεθνούς καταγγέλθηκε ο Κεμάλ: «Μετά τις συνθήκες του Λονδίνου, η κυβέρνηση της 'Άγκυρας είναι κυβέρνηση προδοτική».
- Φοβεροί διωγμοί ενάντια στους ελληνικούς πληθυσμούς.
- Οι ποντιακές οργανώσεις ζητούν επέμβαση του ελληνικού στρατού στον Πόντο, και επίθεση εναντίον της Άγκυρας από τη Σαμψούντα. Η χρηματοδότηση της επιχείρησης θα καλύπτονταν από τους ίδιους τους Πόντιους οι οποίοι είχαν συγκεντρώσει το απαιτούμενο ποσό. Καμιά απάντηση δεν δόθηκε απ' την ελληνική κυβέρνηση.
- Έγινε Γενικό Συνέδριο των Ποντίων. Κατήγγειλε σ' όλο τον κόσμο τους διωγμούς και τα εγκλήματα που γίνονταν στον Πόντο.
Σεπτέμβρης 1921
- Εκατοντάδες Πόντιοι πρόκριτοι, επιστήμονες και έμποροι καταδικάστηκαν σε θάνατο από το «Δικαστήριο Ανεξαρτησίας» της Αμάσειας και εκτελέστηκαν με την κατηγορία της απόπειρας ίδρυσης Ελληνικής Δημοκρατίας στον Πόντο.
- Αρχίζουν οι μεγάλες μάχες ανάμεσα στους Πόντιους αντάρτες και τον τακτικό τουρκικό στρατό. Μάχη στο Τσιοπού Δερεσή με νίκη των Ποντίων.
- Σε έκθεσή του ο ταγματάρχης Γιόουελ της Αμερικανικής Επιτροπής Βοηθημάτων αναφέρει: «'Ολαι αι δημόσιοι οδοί είναι εγκατεσπαρμένοι από πτώματα Ελλήνων, υπέρ τα οποία ίπτανται σμήνη ορνέων».
- Μάχες στο Γαϊγλιατσίκ ανάμεσα σε μια μεραρχία του τουρκικού στρατού και στα αντάρτικα σώματα του Αναστασίου Παπαδόπουλου. Οι μάχες κράτησαν 52 μέρες.
- Μάχες στο Δαζλή με 10.000 Τούρκους. Λαμπρή νίκη των ανταρτών. Οι Τούρκοι όμως κατάφεραν να συλλάβουν τα εκατοντάδες γυναικόπαιδα που ακολουθούσαν τους αντάρτες, τα οποία και κατέσφαξαν.
- Συνολικά υπάρχει μεγάλη πίεση των ανταρτών απ' τον τουρκικό στρατό.
- Ήττα του ελληνικού στρατού στο Σαγγάριο.
30 Ιανουαρίου 1923
- Σύμβαση για την αναγκαστική ανταλλαγή ελληνικών και μουσουλμανικών πληθυσμών. Ήδη το 80-90% των Ελλήνων της Μικράς Ασίας, βρίσκονταν εκτός Τουρκίας.
Τότε απελάθηκαν απ' την Ελλάδα και οι μουσουλμάνοι της Κρήτης και της Κεντρικής Μακεδονίας, οι οποίοι ήταν εξισλαμισμένοι Έλληνες και δεν γνώριζαν μέχρι το 1923 την τουρκική γλώσσα.
Η σύμβαση για την αναγκαστική ανταλλαγή των πληθυσμών ήταν το μεγαλύτερο παζάρι ανθρώπων που γνώρισε ο αιώνας μας.
- «Ελληνοτουρκική συνθήκη φιλίας, ουδετερότητας και διαιτησίας» .
Βέβαια, όσο οι προσφυγικοί χώροι αναπτύσσουν την αυτοσυνείδησή τους και κατακτούν τα εργαλεία ερμηνείας της ιστορίας τους, τόσο τα περιθώρια γι' αυτούς που οικοδόμησαν μια ψευδή γνώση και προσπάθησαν να αλλοτριώσουν αυτούς τους πληθυσμούς, στενεύουν.
QUOTE:
Ο φιλοτουρκισμός με την έννοια της έλλειψης κριτικής στο τουρκικό κράτος και στους μηχανισμούς δημιουργίας του, και της μη υπεράσπισης των συμφερόντων των προσφύγων, όσον αφορά την εθνική τους διάσταση, αποτέλεσε έκφραση τόσο των μηχανισμών της εξουσίας και της αστικής τάξης, όσο και της Αριστεράς.
